Szkoła Podstawowa nr 4 w Dębicy
LOGOPEDA wyjaśnia, że oddech ma znaczenie
Oddychanie to jedna z najważniejszych funkcji życiowych człowieka. Ćwiczenia oddechowe stanowią bardzo ważną część terapii logopedycznej, gdyż mowa i oddech to czynności ze sobą ściśle powiązane. To, jak oddychają dzieci, wpływa na to, jak mówią, a prawidłowe oddychanie stymuluje nie tylko ich rozwój, ale często decyduje także o zdrowiu.
Oddychanie nosem pozwala na:
- prawidłowy rozwój zgryzu,
- prawidłową pozycję spoczynkową języka i dojrzały typ połykania,
- wykształcenie prawidłowego napięcia mięśniowego twarzy,
- dotlenienie organizmu.
Jak dochodzi do nieprawidłowego oddychania?
Do zmiany toru oddechowego u prawidłowo rozwijających się dzieci dochodzi najczęściej już w wieku niemowlęcym, podczas pojawienia się pierwszej infekcji związanej z niedrożnością nosa. Katar lub sapka (bardzo ciężkie oddychanie) zmusza dziecko do oddychania torem ustnym. U dzieci, których mięśnie szczególnie w obrębie żuchwy są wiotkie, dość szybko utrwala się oddychanie torem ustnym i pomimo, ustania stanu chorobowego, dysfunkcja oddechu nie mija samoistnie.
Powody złego oddechu:
- skrócone wędzidełko (języka, wargi górnej),
- obniżone napięcie mięśniowe,
- wady postawy,
- przerośnięte migdały, alergie,
- krzywa przegroda nosowa, polipy,
- przedłużające się lub częste infekcje górnych dróg oddechowych
Gdy oddychamy ustami utrzymuje się:
- nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka, infantylne połykanie,
- brak kontroli saliwacyjnej (ślinienie),
- spierzchnięte, czerwone usta,
- próchnica, tendencja do odkładania się kamienia i do chorób dziąseł,
- nosowanie ,
- częste infekcje,
- zmęczone, podkrążone oczy,
- zmęczenie i rozdrażnienie (niedotlenienie!).
Dzieci, które oddychają przez usta mają problem z pionizacją języka. Podczas artykulacji język nie zmienia swojej pozycji i nie unosi się ku górze.
Wynikiem tego jest:
– międzyzębowa realizacja głosek t, d, n ,s, z ,c, dz.
– nieprawidłowa realizacja głosek wargowych p, b, m i ich zmiękczeń oraz głoski r, l,
– nieczysta wymowa głosek szeregu ciszącego i szumiącego
– skutkuje krótką fazą wdechową i wydechową oraz odpowiada za ograniczoną pracę i niską sprawnością przepony – dziecko mówi szybko, często dobierając powietrze w czasie wypowiedzi, niezgodnie z pauzą logiczną. Taki sposób mówienia może być jednym z czynników utrwalających niepłynność mowy
Jakie są cele ćwiczeń oddechowych?
Nauka i utrwalanie prawidłowego toru oddechowego: wyrobienie umiejętności szybkiego, pełnego wdechu i wydłużonej fazy wydechowej, odróżnienie fazy wdechu i wydechu, poszerzenie zasobu wydychanego powietrza wzmocnienie mięśni biorących udział w oddychaniu, dostosowanie długości wydechu do czasu trwania wypowiedzi, zsynchronizowanie pauz oddechowych z treścią wypowiedzi.
Gdzie szukać pomocy w przypadku nieprawidłowości w oddychaniu?
Bardzo ważne jest, aby w przypadku zauważenia nieprawidłowego sposobu oddychania u dziecka udzielić mu szybkiej pomocy. W zwalczaniu przyczyn nawykowego oddychania torem ustnym mogą pomóc laryngolog i alergolog. We wzmocnieniu mięśnia okrężnego warg, a także wypracowaniu prawidłowej pozycji spoczynkowej języka i jego spionizowaniu pomoże logopeda. Przydatna może okazać się również konsultacja ortodontyczna.